Dậy thì sớm là một trong những căn bệnh mới của thế kỷ, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe thể chất và tinh thần của trẻ trong tương lai. Mới đây các nhà nghiên cứu đã đưa ra nguyên nhân của căn bệnh khiến nhiều phụ huynh bị sốc.
Bé Huệ Huệ (9 tuổi) từ nhỏ đã yếu ớt, để bồi bổ sức khỏe, ngoài việc cho bé ăn đầy đủ thịt cá, người nhà còn bổ sung cho bé thêm vài ly sữa mỗi ngày, với mong muốn con tăng thêm chiều cao và sức đề kháng. Bằng cách này, trong vòng 3 tháng, Huệ Huệ đã tăng gần 10kg.
Tuy nhiên, một lần khi Huệ Huệ đang tắm, mẹ của em nhìn thấy phần ngực của bé to ra bất thường; và ít lâu sau đó bé bị đau bụng và có kinh. Mẹ của Huệ Huệ cảm thấy không ổn liền đưa con đến bệnh viện để kiểm tra.
Bác sĩ cho biết, ngực của Huệ Huệ phát triển như một người phụ nữ trưởng thành, trong khi xương của bé chỉ mới 12 tuổi. Huệ Huệ đã cao 145cm và cao hơn mức trung bình so với các bạn cùng trang lứa, nhưng xương của em không có nhiều tiềm năng phát triển trong tương lai.
Bố mẹ của Huệ Huệ có chiều cao tương đối do vậy, Huệ Huệ có thể cao tới khoảng 165cm, nhưng do có dấu hiệu dậy thì sớm nên chiều cao trong tương lai của em sẽ bị ảnh hưởng.
Dấu hiệu dậy thì sớm
Với sự phát triển của xã hội, điều kiện sống của người dân nhiều quốc gia đã được cải thiện, nhưng đi cùng với đó là tình trạng dậy thì sớm ở trẻ em ngày càng trở nên phổ biến.
Dậy thì sớm là tình trạng cơ thể trẻ bắt đầu xuất hiện các dấu hiệu trưởng thành quá sớm. Bao gồm sự phát triển nhanh chóng của xương và cơ bắp, thay đổi kích thước và hình dạng của cơ thể, phát triển khả năng sinh sản, sự thay đổi của vú, xuất hiện lông, thay đổi giọng nói, v.v.
Ảnh: Vietnammedicalpractice.
Trẻ được gọi là dậy thì sớm khi quá trình dạy thì xảy ra trước 8 tuổi ở trẻ em gái và trước 9 tuổi ở trẻ em trai. Tình trạng rối loạn này thường diễn ra nhanh và sẽ ngừng phát triển khi trẻ đạt được các tiềm năng chiều cao di truyền đầy đủ. Nguy cơ dậy thì sớm ở bé gái cao gấp 10 lần so với bé trai.
Dậy thì sớm chia thành hai loại: một là dậy thì sớm thật và dậy thì sớm giả.
Dậy thì sớm thật là khi các biểu hiện của tuổi dậy thì xuất hiện ở tất cả các bộ phận trên cơ thể. Theo nghiên cứu, việc dậy thì sớm thật có liên quan đến sự kích hoạt của não, có thể do có u não, tổn thương não, teo não, động kinh, u nang buồng trứng, u tuyến thượng thận… vì thế hiện tượng dậy thì sớm thật dễ dẫn đến tử vong. Trẻ dậy thì sớm do tác động của não thường kèm theo các triệu chứng đau đầu, co giật, thị lực giảm sút…
Dậy thì sớm giả là do ở một bộ phận nào đó trong cơ thể xuất hiện những khối u hay nang có thể tiết ra hormone sinh dục. Hiện tượng dậy thì sớm giả này thường phổ biến ở trẻ em nữ nhiều hơn là trẻ em nam. Lúc này, trong buồng trứng hay tuyến thượng thận xuất hiện những khối u hay nang có thể tiết ra oestrogen, làm xuất hiện sớm đặc trưng giới tính nữ và kinh nguyệt. Tuy nhiên, các bạn này không có sự rụng trứng và chưa có khả năng sinh sản.
Trước đây, tỷ lệ dậy thì sớm thật là 0,6-1%. Nhưng ở Thượng Hải, Quảng Châu và các khu vực khác ở Trung Quốc đã có báo cáo lên đến 3%. Theo dữ liệu do Ủy ban Cải cách và Phát triển Trung Quốc công bố, tính đến cuối năm 2022 số người từ 0 đến 15 tuổi ở Trung Quốc sẽ vào khoảng 256 triệu người. Tính với tỷ lệ mắc 1%, trẻ em bị dậy thì sớm là hơn 2 triệu. Một con số đáng báo động.
Ông Chu Cao Tuệ, Phó trưởng Khoa Nội tiết của Bệnh viện Nhi thuộc Đại học Y Trùng Khánh cho biết, nếu bé gái phát triển tuyến vú trước 7 tuổi rưỡi hoặc có kinh trước 10 tuổi; bé trai phát triển tinh hoàn trước 9 tuổi thì nên đưa các em đến phòng khám chuyên khoa càng sớm càng tốt.
Sự phát triển sớm của cơ quan sinh dục không nhất thiết là dấu hiệu của dậy thì sớm. Để xác định có phải dậy thì sớm hay không cần phải kiểm tra nồng độ hormone giới tính và tuổi của xương.
Nguyên nhân dậy thì sớm rất phức tạp và các yếu tố như di truyền, môi trường, khối u, chấn thương, thuốc, v.v. đều có thể ảnh hưởng.
Trong những năm gần đây, tỷ lệ dậy thì sớm ngày càng gia tăng và xuất hiện ở lứa tuổi nhỏ hơn. Nhiều người đặt câu hỏi: liệu thủ phạm gây nên tình trạng này có phải là những thực phẩm như rau quả, sữa đậu nành, gà rán, v.v hay không?
Giáo sư La Tiểu Bình, bác sĩ khoa Nhi khoa tại Bệnh viện Đồng Tế thuộc Đại học Khoa học và Công nghệ Hoa Trung cho biết, sự cần phải có cái nhìn toàn diện về căn bệnh này để có biện pháp tối ưu nhất phòng trách cho các em.
Rốt cuộc “thủ phạm” gây dậy thì sớm ở trẻ em là gì?
1. Sữa đậu nành
Có tin đồn rằng chất isoflavone có trong đậu nành có thể gây dậy thì sớm ở trẻ em. Tuy nhiên trên thực tế, isoflavone trong đậu nành và estrogen ở người hoàn toàn khác nhau về chức năng. Hàm lượng isoflavone trong đậu nành cũng rất hạn chế, dùng hàng ngày với lượng vừa phải hoàn toàn không ảnh hưởng tới sức khỏe.
2. Mật ong
Hàm lượng đường trong mật ong chiếm hơn 80%, trong đó có hơn 10% là nước, các thành phần khác chưa đến 1% bao gồm vitamin, khoáng chất, axit hữu cơ và phấn hoa.
Có tin đồn rằng hormone thực vật trong phấn hoa có thể gây dậy thì sớm. Tuyên bố này không đáng tin cậy, bởi vì hormone thực vật hoàn toàn khác với hormone động vật và cơ thể người.
3. Gà rán và nước ngọt
Nước ngọt và gà rán là món khoái khẩu của nhiều người. Và một số người coi nó là thủ phạm gây dậy thì sớm ở trẻ em. Tuy nhiên, hiện chưa có bằng chứng nào cho thấy gà rán và nước ngọt có liên quan đến tình trạng này. Mặc dù vậy, việc tiêu thụ nước ngọt và gà rán dễ dẫn đến béo phì, và béo phì là một trong những yếu tố quan trọng gây dậy thì sớm.
4. Rau quả trái mùa
Sử dụng chất điều hòa sinh trưởng thực vật để làm chín rau quả khi chưa đến vụ thu hoạch, thì loại rau củ này được gọi là rau củ trái mùa. Nhưng chất điều hòa sinh trưởng thực vật hoàn toàn khác với nội tiết tố cơ thể người.
Ngoài ra, một số nhà nghiên cứu cho biết, sử dụng các chất kích thích trong phạm vi cho phép không gây ảnh hưởng quá lớn đến sức khỏe.
Sự nguy hiểm của dậy thì sớm
Tác hại lớn nhất của dậy thì sớm là ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao của trẻ và gây ra các vấn đề liên quan đến tâm lý xã hội. Phát triển sớm sẽ khiến chiều cao tăng nhanh trong thời gian ngắn và chiều cao đương nhiên sẽ không đạt mức tối đa như trẻ em phát triển bình thường.
Dậy thì sớm mang lại gánh nặng lớn cho tâm lý của trẻ, dễ dẫn đến những cảm xúc tiêu cực như tự ti, gây ảnh hưởng xấu lâu dài đến tương lai của các em.
Vì vậy, để ngăn ngừa dạy thì sớm, mới đây các bác sĩ Trung Quốc đã khuyến cáo bậc cha mẹ những điều cần lưu ý và nhiều người đã sốc khi biết những điều này:
(1) Không dùng thuốc hay thực phẩm bổ sung quá mức
Nhiều cha mẹ vì muốn con cao lớn khỏe mạnh nên ngoài bữa ăn chính, họ còn bổ sung cho thêm cho con các dưỡng chất từ sữa và nhiều loại thực phẩm bổ sung khác nhau.
Ảnh: Paradisefood.
Thậm chí nhiều cha mẹ còn cho con ăn tổ yến, sữa non, bột protein, v,v. Những thực phẩm quá bổ dưỡng này có thể dễ dàng khiến con cái của họ bị “chín ép”.
(2) Không sử dụng mỹ phẩm
Corticoid và estrogen là hai chất được thêm vào một số mỹ phẩm. Nhưng nếu trẻ em sử dụng chúng thường xuyên dễ gây viêm da, thậm chí là dậy thì sớm.
Ảnh: Afamily.
(3) Không thắp đèn sáng khi ngủ
Trẻ em rất nhạy cảm với nguồn sáng. Ngủ để đèn sáng trong thời gian dài dễ gây ức chế tiết melatonin, ảnh hưởng đến hưng phấn thần kinh giao cảm, là nguyên nhân xuất hiện loại hormone giải phóng gonadotropin. Hormone này đi đến tuyến yên giúp kích thích quá trình sản xuất estrogen và testosterone khiến trẻ em dậy thì sớm.
(4) Đừng để con bạn béo phì
Cha mẹ cần chú ý kiểm soát lượng protein, chất béo và lượng calo nạp vào mỗi ngày của trẻ, duy trì chế độ ăn uống cân bằng và hạn chế ăn đồ chiên, phồng. Đồng thời, tạo cho các con thói quen tập thể dục. Trẻ em cần vận động ít nhất là 60 phút mỗi ngày để đảm bảo sức khỏe.
Dậy thì sớm là căn bệnh nguy hiểm, cha mẹ nên hình thành cho các con lối sinh hoạt và bổ sung thực phẩm lành mạnh để phòng trách.
Nguồn: 39 Health.
Vui lòng ghi rõ nguồn khi tái bản và giữ nguyên.
