Ngay từ xa xưa, con người chúng ta đã quan tâm đến mộ tổ tiên, đặc biệt là vị trí và môi trường của mộ tổ tiên. Sở dĩ người ta chú ý đến mồ mả tổ tiên một mặt là do ảnh hưởng của tư tưởng phong kiến, mặt khác là do ảnh hưởng của văn hóa hiếu thảo.
Trong đó, có một câu thế này: “Mồ mả nằm ngang thì con cháu ít, trên mộ không có cỏ thì 3 đời nghèo”, điều này có nghĩa gì?
Người dân sống ở nông thôn biết rằng người dân nông thôn sau khi chết được chôn xuống đất, chôn cất sẽ tạo ra mồ mả. Khi thời gian, thời tiết, môi trường thay đổi, các ngôi mộ nhìn chung sẽ xuất hiện những tình trạng sau: có ngôi mộ ngày càng phẳng hơn, có ngôi mộ bắt đầu mọc cỏ, có ngôi mộ lại lõm xuống.
Trong mắt người dân nông thôn, những tình huống này mang những ý nghĩa khác nhau.
Câu nói thông dụng này đã trực tiếp tóm tắt những tình huống trên, có thể hiểu là: Nếu nấm mộ bị trũng hoặc phẳng hơn thì con cháu sẽ ngày càng ít đi, nếu mồ mả quá sạch sẽ và cỏ dại không mọc tốt thì cuộc sống của thế hệ tương lai sẽ không còn tốt đẹp nữa, sẽ ngày càng nghèo. Ở hầu hết các lĩnh vực, câu nói này đều được người già thừa nhận, và chính vì sự thừa nhận của mọi người mà câu nói này được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Mỗi khi tổ chức lễ cúng tổ tiên, người ta sẽ rất vui vẻ miễn là các ngôi mộ được phủ cỏ, vì điều đó báo hiệu thế hệ tương lai sẽ gặp nhiều may mắn, thậm chí có người còn cố tình trồng một ít cỏ trên mộ tổ tiên.
Trên thực tế, chủ yếu là do người xưa cho rằng “cỏ” là “củi”, “củi” là một từ đồng âm với “của cải”, nên người ta coi nhiều cỏ là giàu có hơn nên mọi người sẽ đặc biệt chú ý đến điều này. Một khi không có cỏ tức là của cải trong nhà sẽ ngày càng cạn kiệt.
Tất nhiên, cũng có giả thuyết khác cho rằng “cỏ” trong câu này ám chỉ lễ vật trên mộ, nếu trên mộ không có lễ vật nghĩa là gia cảnh nghèo khó, mộ tổ tiên bị bỏ hoang. Người xưa rất kính trọng tổ tiên và thường đốt một số đồ tốt cho tổ tiên đã khuất, nếu không có đồ cúng tế chứng tỏ gia đình không có tiền để cúng.
Tất nhiên, sự thật được phơi bày cũng liên quan đến lòng hiếu thảo, bởi nếu vết lõm trên mộ không được sửa chữa thì đó là dấu hiệu của sự bất hiếu, thiếu chỉn chu.
