Cổ nhân nói: Vẽ rồng vẽ hổ khó vẽ xương, biết người biết mặt khó biết lòng, thử ngọc phải thiêu đủ ba ngày, luận gỗ phải đợi đến bảy năm. Có thể thấy, việc đánh giá một người như thế nào thật không hề dễ dàng. Nhưng dựa vào 5 điểm dưới đây cơ bản có thể nhìn ra nhân phẩm của một người.
1. Nghe cách người đó đánh giá về người khác
Nghe một người đánh giá về người khác như thế nào cũng là cơ hội để phán đoán được phẩm hạnh của người ấy. Nếu một người có nhân phẩm cao thượng thì khi đánh giá người khác sẽ công bằng, ngay thẳng và khách quan. Nếu một người có lòng dạ hẹp hòi sẽ luôn có cái nhìn thiên kiến và cực đoan khi đánh giá người khác. Người mà trong lòng tràn ngập tư tâm, đố kỵ, chỉ đánh giá về những khuyết thiếu, những mặt chưa được của người khác thì chính là lòng bao dung của họ chưa đủ.
2. Xem cách họ đối đãi với tiền tài, của cải
Tiền tài của cải cũng là một loại công cụ hữu hiệu để kiểm nghiệm một người. Muốn xem nhân phẩm của một người như thế nào hãy nhìn xem cách người ấy có được tiền tài và thái độ đối đãi với tiền tài của người ấy.
Cổ nhân có câu: “Quân tử ái tài, thủ chi hữu đạo”, tức là người quân tử, người có phẩm đức cao thượng yêu mến tài nhưng nhận tiền tài phải có đạo. Nếu là tiền tài bất nghĩa, không phải do họ làm ra thì họ sẽ tuyệt đối cự tuyệt, không nhận.
Nếu một người không biết rõ lai lịch của tiền tài, chỉ cần có thể kiếm được tiền thì không việc gì là không dám làm, thậm chí bán đứng cả người thân bạn bè, vứt bỏ lương tri miễn là có được tiền tài trong tay, vậy thì không nên kết thâm giao với người như vậy.
3. Xem cách họ đối đãi với cha mẹ, người thân
Trong cuộc sống, nhiều người thường có thói quen thể hiện điểm tốt ra bên ngoài với người khác, còn khi ở với người nhà thì dễ bộc lộ những thói quen xấu hơn. Đây là điều hết sức bình thường theo tâm lý học. Vì vậy, những ai luôn đối xử ôn nhu, hòa ái và lễ độ với cha mẹ hay người thân thì đó quả là một người có nhân phẩm tốt.
Trong Luận Ngữ, Khổng Tử nói: “Con cái có thể giữ được nét mặt an hoà, vui vẻ là điều khó nhất. Còn khi có việc phải làm, người trẻ làm thay, khi có đồ ăn thức uống, người lớn tuổi ăn trước, lẽ nào như vậy đã có thể coi là Hiếu sao?”
Câu chuyện này nói với chúng ta rằng khi đối xử với cha mẹ, điều quan trọng nhất là thái độ, điều khó làm nhất cũng chính là thái độ, nhìn chung phải luôn chú ý tu dưỡng về vấn đề thái độ. Càng là những người gần gũi thân thiết với mình thì lại càng nên cố gắng giữ thái độ hòa nhã dễ chịu nhất có thể. Đây cũng là cách tu dưỡng thiết thực nhất trong gia đình.
Những người có thể làm được như vậy nhất định là người khiêm tốn lịch sự, có giáo dưỡng, có trách nhiệm, nhất định sẽ được những người khác yêu mến, tin tưởng và muốn kết thâm giao.
4. Xem cách họ đối đãi với bạn bè
Giữa bạn bè với nhau quý nhất là ở sự chân thành, đối đãi với nhau bằng tấm lòng thành thật. Nếu một người ngay cả đối với bạn bè thân thiết mà còn dùng tâm cơ, có sự suy nghĩ trù tính, khẩu thị tâm phi, bên ngoài nói một đằng nhưng trong tâm lại nghĩ một nẻo, miệng và tâm không thống nhất với nhau, thì đó là người không đáng tin. Người như thế xưa kia gọi là tiểu nhân trong số kẻ tiểu nhân và bị người đời khinh thường.
Kiểu người đối đãi với bạn bè không chân thành, khi bạn khá giả thì đến khi bạn khốn khó thì đi, nghĩ một đằng nói một nẻo, thì khi kết giao bạn bè chắc chắn không đáng tin cậy, gặp lúc khó nạn chắc chắn là kẻ bất nghĩa. Cho nên, những người quân tử, thậm chí cả người thường cũng tránh xa, không lại gần.
5. Xem cách họ đối đãi với chính bản thân mình
Trong xã hội luôn có một kiểu người thường lấy mình làm trung tâm, khi mọi người phục tùng mình thì trong lòng mới vui vẻ, nếu không được như thế thì khó chịu không vui. Kiểu người này là người ích kỷ, tư tâm nhiều. Người như vậy sẽ không biết suy xét đến cảm nhận của người khác, không biết lo lắng cho người khác. Họ cũng không bao giờ chịu thiệt, chịu một chút tổn thất trước người khác.
Còn một kiểu người thường xuyên có suy nghĩ tiêu cực, luôn oán thán than trách, không đối đãi tốt với chính bản thân mình. Kiểu người như vậy chính là không biết trân quý sinh mệnh của mình. Người mà không biết trân quý sinh mệnh, thân thể của bản thân mình thì sẽ không trân quý người khác. Thậm chí khi bị thất ý họ sẵn sàng làm hại người khác. Những người có nhân phẩm thấp kém như vậy thì không nên kết thâm giao.
Nhân phẩm đối với một người là vô cùng quan trọng. Khi kết giao, khi giao trọng trách, khi chia sẻ điều riêng tư… cần phải suy xét đến nhân phẩm của người ấy, nếu không bản thân chúng ta sẽ gặp rắc rối về sau. Tất nhiên, việc đánh giá một người không thể chỉ hời hợt bên ngoài mà nhiều khi cần phải đặt mình vào hoàn cảnh của người khác. Vì thế để đánh giá một người được chính xác, điều cần nhất là phải giữ sự bình tĩnh, không nóng vội và một tâm thái khách quan. Nếu một người có thể có cái nhìn chuẩn xác về người khác thì người đó sẽ ít vướng phải phiền toái, tai họa liên lụy sau này.
